Instytut Pileckiego w walce o pamięć!

Dbałość o pamięć i historie jest bardzo ważną rzeczą budującą oraz podtrzymującą tożsamość narodową, dlatego tak ważne jest jej pielęgnowanie. Organizacją, która wyróżniła się na tym polu jest bez wątpienia Instytut Pileckiego. Więcej na ten temat w nowym felietonie dla Aktywiusz.pl pisze Łukasz Musiatowicz.

Jak czytamy na stronie Instytutu Pileckiego, jest to miejsce stworzone na potrzeby interdyscyplinarnej i międzynarodowej refleksji nad kluczowymi zagadnieniami XX wieku: dwoma totalitaryzmami – niemieckim i sowieckim, a także konsekwencjami ich działań. W swojej działalności honorują osoby, które w trudnych czasach niosły pomoc obywatelom polskim i Polakom o innej przynależności państwowej. Z racji na swe duże zasługi w tym obszarze działalności na wniosek dyrektora Instytutu, Prezydent RP odznaczył ich medalem Virtus et Fraternitas.

Jednym z głównych zajęć Instytutu jest gromadzenie i udostępnianie dokumentów ukazujących oblicza XX wieku. Wartym wspomnienia jest, iż zgromadzili oni ponad milion stron dokumentów w formie cyfrowej. Wspierają między innymi badania naukowe oraz tworzą projekty edukacyjne i wydarzenia z pogranicza kultury i historii mające na celu rozpowszechnianie wiedzy wiedzę o ubiegłym stuleciu. Za przykład takiej aktywności może tutaj posłużyć znalezienie przez Instytut śladów najstarszego paszportu wydanego przez Grupę Ładosia, by ratować Żydów. Instytut we współpracy z Polską Fundacją Narodową współtworzy Pilecki Projekt, mający na celu przybliżanie bohaterskiej myśli rotmistrza Witolda Pileckiego.

Dział Naukowy Instytutu skupia wokół siebie badaczy z dziedziny politologii, socjologii, historii oraz studiów żydowskich. Stanowi on wyjątkowe środowisko naukowców, którzy realizują interdyscyplinarne projekty naukowe w zakresie badań nad totalitaryzmami i historią Polski w XX wieku. Badania dotyczą głównie II wojny światowej, jej skutków oraz pamięci o niej przez drugie i trzecie pokolenie urodzone po wojnie.

Instytut Pileckiego posiada własny program stypendialny skierowany do naukowców z Polski i zagranicy, którzy w swoich badaniach korzystają ze źródeł archiwalnych Instytutu. Fundacja w jednym z swoich celów chce, by unikalne doświadczenie Europy Środkowo-Wschodniej stanowiło punkt wyjścia do badań nad ubiegłym stuleciem – ukazania jego złożoności oraz mechanizmów, które decydowały o biegu historii.

Instytut wypracował spójny i czytelny sposób upamiętniania Polaków zamordowanych za niesienie pomocy potrzebującym Żydom. Prosty symbol – kamień opatrzony krótką inskrypcją w języku polskim i angielskim – oraz aplikacja informująca o wydarzeniach, do których doszło w tym miejscu przypominają o tych, którzy przełamali paraliżujący strach o życie swoje i swoich bliskich i nieśli pomoc Żydom.

Warsztaty, wykłady, gry miejskie – projekty edukacyjne adresujemy zarówno do młodzieży, jak i dorosłych. O zawiłych drogach historii opowiadamy, bazując na archiwach oraz materiałach źródłowych. Losy świadków XX wieku przedstawiamy na tle procesów historycznych. Ich przeżycia, dylematy i wybory pozwalają nam ukazać realia minionego stulecia, bez zatracania perspektywy osobistych doświadczeń. Historia XX wieku to tysiące opowieści, które tylko czekają na odkrycie. Instytut buduje pomost między nauką a kulturą. Inspiruje i inicjuje zjawiska kulturalne, które za pomocą różnorodnych środków i z wykorzystaniem nowych technologii ukazują oblicza minionego stulecia.

Dobrze napisana historia skupia uwagę czytelnika i na długo pozostaje w pamięci. Działalność wydawnicza Instytutu obejmuje publikację zbiorów relacji ofiar nazizmu i komunizmu oraz nowych prac naukowych. Instytut zajmuje się również wydawaniem książek autorów reprezentujących różne dyscypliny. Podejmujących refleksję nad tematami pomijanymi lub niedostatecznie uwzględnionymi w dotychczasowych badaniach nad XX-wiecznymi dziejami Polski. Przekładamy także na język polski dzieła światowej humanistyki dotyczące totalitaryzmów.

Instytut tworzy wiele różnych inicjatyw takich jak projekt „Ad vocem” czyli Debaty Instytutu Pileckiego, czy Ćwiczenie Nowoczesności „We are the Future”polegające na wymianie intelektualno – artystycznej pomiędzy Polską, Izraelem i Niemcami. Organizuje również liczne konferencje naukowe np. ostatnia dotyczyła zbrodni w Kuropatach w latach 1937 – 1941. Nie sposób opisać całego dorobku Instytutu, który to nieustannie się zwiększa jednak możemy być pewni, iż korzyści jakie za sobą niosą są nie do oszacowania dla naszego narodu. 

Łukasz Musiatowicz

Źródła:

https://instytutpileckiego.pl/pl/instytut