Caritas, z miłości do bliźniego

Caritas jest katolicką organizacją charytatywną funkcjonująca na obszarze całego świata. W poszczególnych państwach działają oddziały organizacji. Łącznie w Caritas Internationalis z siedzibą w Watykanie działa sto siedemdziesiąt organizacji państwowych. Nadzór nad polskim oddziałem Caritasu pełni Konferencja Episkopatu Polski¹⁸⁴. Od 2004 r. Caritas Polska cieszy się statusem organizacji pożytku publicznego. Głównym celem Caritasu jest prowadzenie działalności dobroczynnej oraz charytatywnej, w związku z czym można powiedzieć, że Caritas Polska jest duszpasterską instytucją charytatywną Kościoła Katolickiego i jednocześnie jest to największa organizacja społeczno-charytatywna w Polsce¹⁸⁵.

Jak można wyczytać ze statutu organizacji, Caritas Polska w ramach kościelnej posługi miłosierdzia może podejmować się krzewienia i ożywiania miłości chrześcijańskiej wobec jednostek i grup społecznych; dokształcenia i formacji osób duchownych i świeckich; organizowania i prowadzenia szkoleń, kursów, konferencji i seminariów; analizowania przyczyn ludzkiej biedy, zakresu jej występowania, opracowywania programów i środków zaradczych zmierzających do jej usuwania; organizowania szeroko rozumianej działalności charytatywnej i charytatywno-opiekuńczej; promocji zatrudnienia i integracji społeczno-zawodowej, świadczenia i organizowania pomocy materialnej; organizowania wypoczynku, wspierania wyrównywania szans edukacyjnych dla dzieci i młodzieży; organizowania pomocy doraźnej i rozwojowej na terenie Polski i za granicą; pomocy cudzoziemcom, działalności charytatywnej i humanitarnej; ochrony zdrowia¹⁸⁶. W tym celu organizacja inicjuje i organizuje spotkania modlitewne, pielgrzymki, spotkania rekolekcyjne, dni skupienia; organizuje konferencje naukowe, dyskusje, prelekcje promujące chrześcijański system wartości ewangelicznych; organizuje wizyty i wyjazdy studyjne oraz stażowe; systematyzuje działalność miłosierdzia; inspiruje i prowadzi działania popularyzujące Naukę Społeczną Kościoła Katolickiego w zakresie pomocy bliźniemu w Polsce i poza jej granicami; organizuje transporty pomocy humanitarnej; udziela pomoc materialną i finansową; publikuje materiały ewangeliczne promujące działalność miłosierdzia; udziela pomocy materialnej potrzebującym¹⁸⁷.

W myśl ewangelicznego przykazania niesienia pomocy oraz miłości Caritas urzeczywistnia zasady dobra wspólnego, pomocniczości, solidarności i miłości społecznej. W obecnym momencie Caritas Polska na poziomie centralnym kieruje swoją pomoc materialną, psychiczną i duchową zarówno dla rodzin, dzieci, młodzieży, seniorów, bezdomnych, uzależnionych, osób opuszczających zakłady penitencjarne, migrantów i uchodźców. Na terenie oddziałów terenowych pokrywających się z diecezjalnym podziałem Polski, Caritas dodatkowo prowadzi ośrodki dla osób z niepełnosprawnością, promocji i koordynacji działań wolontariackich, ekologii integralnej oraz pomocy humanitarnej i rozwojowej dla krajów wymagających potrzeby188. Główne programy Caritasu realizowane na terenie Polski to:

• Wdzięczni Medykom – czyli projekt będący odpowiedzią na potrzeby zgłaszane przez szpitale oraz personel medyczny w związku z sytuacją, która powstała w skutek rozpoczęcia pandemii koronawirusa. Projekt polega na zakupie niezbędnych respiratorów, środków ochrony osobistej dla medyków i innego sprzętu. Kapitał przeznaczony na zakup sprzętu medycznego i laboratoryjnego jest uzyskany w skutek zbiórki publicznej.
• Pomoc dla Seniora – to kolejny projekt będący odpowiedzią na sytuacje społeczno-gospodarcza wy-wołaną pandemią koronariwursa. Projekt ma charakter podwójny. Z jednej strony polega on na organizacji dodatkowej opieki nad seniorami, podejmowanej przez wolontariuszy Caritasu Polska. Z drugiej strony zawiera kupowanie niezbędnej żywności, leków oraz innych sprzętów pierwszej potrzeby dla potrzebujących seniorów. Pieniądze wykorzystane na zakup żywności, leków i sprzętu pierwszej potrzeby są uzyskiwane za sprawą zbiórki publicznej. Dodatkowo Caritas prowadzi programy stałego wsparcia dla ubogich seniorów pod programami: Kromka chleba Caritas oraz Karta na codzienne zakupy Caritas.
• Rodzina, dzieci i młodzież – to program, pod którym kryje się szereg mniejszych projektów, które wspólnie wiążą się z pokryciem potrzeb wielu uboższych rodzin, dzięki czemu dzieci z owych rodzin mogą liczyć na równiejszy start. Tymi projektami są: Tornister Pełen Uśmiechów, Wakacyjna Akcja Caritas, Wigilijne Dzieło Pomocy Dzieciom, Jałmużna Wielkopostna, Program „skrzydła”, Pomoc dla ofiar przemocy, a także prowadzenie serii instytucji, takich jak: okna życia, placówki medyczne, świetlice terapeutyczne, domy samotnej matki, ośrodki wczasowe i kolonijne, domy dziecka.
• Zagrożeni wykluczeniem – to szereg programów wspierających osoby bezdomne oraz znajdujące się na skraju ubóstwa ekonomicznego. Składają się na niego projekty: Uratuję Cię, Bezdomni – damy radę!, Uliczny Patrol Medyczny, Trochę ciepła dla bezdomnego, Wigilia Caritas.
• Migranci i uchodźcy – w ramach wsparcia dla cudzoziemców Caritas organizuje wsparcie integracyjne na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego, zachodniopomorskiego oraz mazowieckiego. Ponadto Caritas organizuje doradztwo zawodowe, prawne, psychologiczne i integracyjne, kursy języka polskiego, kursy adaptacyjne, spotkania z pracodawcami, wsparcie socjalno-bytowe i świetlicę dla dzieci.
• Niepełnosprawni – w ramach pomocy niepełnosprawnych Caritas prowadzi ośrodki rehabilitacyjne, domy pomocy społecznej, zakłady aktywności zawodowej, środowiskowe domy samopomocowe, zakłady opiekuńczo-lecznicze, stacje opieki Caritas, mieszkania treningowe. Dzięki temu organizacja jest w stanie objąć swoich podopiecznych m.in. opieką paliatywną. Caritas prowadzi wypożyczalnie sprzętu rehabilitacyjnego.
• Sprawa dla reportera – we współpracy z programem TVP „Sprawa dla reportera” Caritas realizuje zbiórki środków materialnych oraz finansowych na rzecz bohaterów ukazanych w programie.
• Ekologia integralna – to ogólnopolska kampania na temat ekologii integralnej, na którą składają się spoty, wywiady, rozmowy z ekspertami, materiały edukacyjne, portale w mediach społecznościowych. Ponadto Caritas prowadzi mały regranting w na lokalne eko-projekty.
• Czas na młodzież – to program nakierowany na podniesienie kompetencji społecznych młodych ludzi w wieku od 15 do 29 lat z diecezji siedleckiej, zamojsko-lubaczowskiej, bielsko-żywieckiej, archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej, łódzkiej, gnieźnieńskiej, a także z obszaru Warszawy. Program polega na serii warsztatów, szkoleń oraz kursów, których ukoronowaniem jest realizacja własnego projektu społecznego przez grupę kursantów189.

Ponad wymienione powyżej akcje odbywające się na terytorium Rzeczypospolitej Polski, polski oddział Caritasu prowadzi także działalność humanitarną poza granicami państwa. Caritas Polska obecnie ma swoje misje w Jemenie, Syrii, Wenezueli, Bejrucie. Do tego prowadzi także osobny projekt misjonarski, w ramach którego we współpracy z misjonarzami wspiera ich prace na rzecz najuboższych. W samej Afryce dzięki temu Caritas Polska wsparł akcje dożywiania dzieci w Kenii, Etiopii, Sudanie Południowym oraz budowę przedszkoli, szkół oraz domów pomocy społecznej w Zambii, Tanzanii, Rwandzie, Sudanie Południowym¹⁹⁰.

źródła:

• ¹⁸⁴ Caritas Polska: Statut,

  https://caritas.pl/wp-content/uploads/2021/06/statut-caritas-polska-nowelizacja11062021.pdf,

  [dostęp: 01.09.2021 r.].
• ¹⁸⁵ Caritas Polska: Statut,

  https://caritas.pl/wp-content/uploads/2021/06/statut-caritas-polska-nowelizacja11062021.pdf,

  [dostęp: 01.09.2021 r.].
• ¹⁸⁶ Caritas Polska: Statut,

  https://caritas.pl/wp-content/uploads/2021/06/statut-caritas-polska-nowelizacja11062021.pdf,

  [dostęp: 01.09.2021 r.].
• ¹⁸⁷ Caritas Polska: Statut,

  https://caritas.pl/wp-content/uploads/2021/06/statut-caritas-polska-nowelizacja11062021.pdf,

  [dostęp: 01.09.2021 r.].
• ¹⁸⁸ Caritas Polska: Statut,

  https://caritas.pl/wp-content/uploads/2021/06/statut-caritas-polska-nowelizacja11062021.pdf,

  [dostęp: 01.09.2021 r.].
• ¹⁸⁹ Caritas Polska: Pomoc w Polsce,

  https://caritas.pl/pomoc-w-polsce/,

  [dostęp: 02.09.2021 r.].
• ¹⁹⁰ Caritas Polska: Pomoc na świecie,

  https://caritas.pl/pomoc-na-swiecie/,

  [dostęp: 02.09.2021 r.].

Powyższy tekst opublikowany został we współpracy z Ośrodkiem Analiz Cegielskiego.