26 lutego w Pałacu Prezydenckim odbyło się pierwsze spotkanie Forum Deinstytucjonalizacji z udziałem prezydenta RP Andrzeja Dudy. Spotkanie zostało zainspirowane listem otwartym skierowanym w listopadzie 2020 r. przez blisko 170 organizacji obywatelskich (w tym Konfederację Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej) do Prezydenta i Premiera w sprawie rozwoju usług społecznych i zdrowotnych. Sygnatariusze zaapelowali, jak najszybsze przedstawienie naszej krajowej strategii deinstytucjonalizacji (udomowienia) usług społecznych i zdrowotnych krajową. Sygnatariusze wskazali, że „Polski nie stać na brak reformy w zakresie usług społecznych i zdrowotnych. Bez jej przygotowania, uczynienia zadaniem wspólnym dla wielu środowisk oraz wdrożenia będziemy ubożsi nie tylko o 25 mld euro, ale jeszcze w tym dziesięcioleciu doprowadzimy do kryzysu społecznego, który bardzo trudno będzie odrobić.”.
List otwarty z jednej strony uruchomił działania po stronie rządowej co w konsekwencji doprowadziło do powołania w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej zespołu ds. strategii deinstytucjonalizacji, na czele z ministrem Wdówikiem, z drugiej zaś żywą reakcję Prezydenta RP i jego Kancelarii. Inaugurując posiedzenie forum, w którym wzięło ponad setka sygnatariuszy listu Prezydent Andrzej Duda stwierdził m.in.
„Deinstytucjonalizacja – by ją przybliżyć, a zarazem ukazać, czym ona w istocie jest, streściliśmy to słowo w trzech innych, a mianowicie: uspołecznienie, upodmiotowienie, personalizacja.
Uspołecznienie w tym znaczeniu, że człowiek pozostaje w swoim środowisku, swoim otoczeniu i jednocześnie zyskuje kontakt z nowymi ludźmi – a więc zwłaszcza ten człowiek, który np. z takich czy innych przyczyn jest zamknięty w domu, czy z uwagi na daleko posuniętą niepełnosprawność, czy przebywa w domu ze względu na wiek, w związku z czym krąg jego kontaktów jest na co dzień bardzo wąski, ograniczony do rodziny. Do tego człowieka przybywają nowi ludzie, w związku z tym zyskuje nowe kontakty społeczne.
Jednocześnie nie jest wyrwany ze swojego środowiska, swojego gniazda. Bardzo często ta starsza osoba nie jest przenoszona w inne miejsce – właśnie do jakiejś instytucji, która służy do tego, by mogły tam przebywać i aby była sprawowana opieka nad osobami czy to z niepełnosprawnością, czy właśnie potrzebującymi pomocy z uwagi na daleko posunięty wiek.
Upodmiotowienie – dlatego że to służy realizacji potrzeb tego właśnie człowieka; aby wszystko było ukierunkowane na niego; by działo się to także zgodnie z jego wolą; aby nie było to wobec niego realizowane w sposób przymusowy. Nawet nie dosłownie przymusowo, ale przez przymus konieczności przeniesienia się właśnie do jakiejś instytucji, konieczności opuszczenia swego domu, konieczności stykania się z osobami, które są w danym momencie, bez możliwości de facto współdecydowania, czy kontakt będzie, czy nie.
I wreszcie personalizacja – dlatego że wszystko jest ukierunkowane właśnie na tego człowieka, a nie na instytucję. To nie człowiek dopasowuje się do instytucji – bo przecież wiemy, że tak jest. Instytucje są, mają swoją strukturę, swoje schematy działania i ten, kto styka się z instytucją, z reguły musi się dopasować do stworzonych tam schematów, do istniejących procedur, które są tam wdrażane – a więc musi działać w taki sposób, jaki dyktuje ta instytucja.
A tu wręcz przeciwnie – personalizacja oznacza właśnie ukierunkowanie na człowieka; to, że te świadczenia, usługi mają być dopasowane do człowieka, a nie człowiek dopasowany do usług. Na tym w istocie ma polegać deinstytucjonalizacja”.
Warto zwrócić uwagę, że w podstawowej części spotkania głos oddano panelistom z organizacji obywatelskich: Adamowi Zawisnemu (Instytut Niezależnego Życia), Cezaremu Miżejewskiemu (Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych WRZOS), Tomaszowi Rowińskiemu (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie), Jakubowi Wilczkowi (Ogólnopolska Federacja na rzecz Rozwiązywania Problemu Bezdomności), oraz Edycie Wojtasińskiej (Koalicja na rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej). Głos zabrał również przewodniczący Zespołu opracowującego strategię deinstytucjonalizacji – Paweł Wdówik, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.
Oczywiście nie należało się spodziewać przełomowych decyzji. Prezydent i jego doradcy Paulina Malinowska-Kowalczyk oraz dr hab. Marek Rymsza podjęli się stworzenia platformy dyskusyjnej, która mogłaby wesprzeć działania partnerskie administracji publicznej i organizacji obywatelskich w zakresie wypracowania wspólnego zestawu działań odpowiadających na wyzwania demograficzne, społeczne i finansowe na rzecz spójnego systemu usług społecznych i zdrowotnych w Polsce.
Forum zaplanowano jako inicjatywę cykliczna (dwa, trzy spotkania w roku, w zależności od potrzeb), i jest otwarte dla wszystkich. Wiemy już, że jego głównym celem będzie wspieranie wysiłków w zakresie przygotowania i wdrażania strategii deinstytucjonalizacji. Ale wiemy również, że Kancelaria Prezydenta RP planuje monitoring powstawania i funkcjonowania centrów usług społecznych, oraz – co bardzo ciekawe – przygotowanie projektu ustawy dotyczących asystencji osobistej osób z niepełnosprawnością oraz projektu ustawy o działalności pomocowej, odnoszącej się do pracowników wykonujących zawody i profesje pomocowe.
Co tu dużo ukrywać, zarówno w zakresie promocji spychanego w cień problemu deinstytucjonalizacji, oraz w zakresie merytorycznych zapowiedzi to dość duży progres. I co ważne osiągnięty wspólnym działaniem wielu – bardzo różnych – środowisk obywatelskich. Mamy nadzieję, że to początek a nie jednorazowy fajerwerk. Ale to też trochę zależy od naszej dalszej konsekwencji.
Cezary Miżejewski
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.
Brak wydarzeń.