Jaką rolę pełni motywacja w pracy wolontariusza? – II Forum Wolontariatu

Wczoraj, tj. 14 grudnia 2020 roku odbyło się drugie Forum Wolontariatu, organizowane przez Narodowy Instytut Wolności w ramach programu Korpus Solidarności. Ze względu na okoliczności epidemiologiczne, wydarzenie przybrało formę online. Mimo utrudnień wynikających z cyfrowej formy spotkań, całe wydarzenie przebiegło bez większych problemów. Na facebookowym profilu organizatora znajdują się nagrania z transmisji na żywo, wciąż dostępne do odsłuchania.

Na konferencji tematem przewodnim był wolontariat w trakcie panującej pandemii. Nawet bez rejestracji na wydarzenie możliwe było wysłuchanie ciekawych paneli oraz debaty, dotyczącej wymiany doświadczeń Partnerów Korpusu Solidarności. Powracającym tematem podejmowanym w dyskusjach była motywacja. Można wręcz stwierdzić, iż była ona rdzeniem całego wydarzenia. Eksperci wypowiadali się co według nich popycha wolontariuszy do podejmowania działań oraz zastanawiali się z czego ta motywacja wynika. 

Dlaczego angażujemy się w wolontariat?

W panelu Jak pomagać, gdy pomaganie jest trudne była mowa o strachu jako nadrzędnym motorze, popychającym do pracy wolontariackiej w kontekście pandemii. W tym wypadku, używając żargonu psychologicznego, ważnym czynnikiem jest sublimacja, czyli przekierowanie emocji, energii, impulsów nieakceptowalnych w takie, które są akceptowane przez społeczeństwo. W tym wypadku, jest to przekłucie lęku w działanie na rzecz innych, poprzez refleksję, że inne osoby mogą być w gorszej sytuacji, mogą bać się bardziej. Sublimacja to jeden ze zdrowszych dla równowagi psychicznej mechanizmów obronnych. Zanim jednak sublimacja się dokona, ważne jest zdiagnozowanie źródła lęku. Wiedząc skąd się bierze strach, jesteśmy w stanie lepiej nim zarządzać.

Jak zauważył dr. n. med. Jacek Lange, ważnym czynnikiem dla zrodzenia się motywacji jest gratyfikacja. W tym kontekście, wyróżnił on dwa rodzaje motywacji: pozytywną, czyli co chcę osiągnąć oraz negatywną, czyli kim nie chcę się stać. Gratyfikacją nie muszą być, a i nie są konkretne, materialne fanty. Tutaj często chodzi o zyskiwanie nowych kompetencji i „wpisów do CV”. Są to wymierne korzyści, które przyczyniają się do zwiększenia zainteresowania wolontariatem. Kolejną formą gratyfikacji w trakcie wolontariatu, zazwyczaj niebędącą głównym celem, jest nawiązywanie nowych znajomości oraz tworzenie relacji. W okolicznościach pandemicznych, kiedy kontakt z drugim człowiekiem jest znacznie ograniczony, czynnik ten zyskał na wartości i stał się jednocześnie nagrodą oraz motywacją do pracy.

Co zrobić, aby utrzymać motywację?

Eksperci wypowiadali się jak trudno utrzymać wysoką motywację do pracy wśród wolontariuszy. Na początku pandemii wyszło to naturalnie. W wyniku dużego, nowego dla nas wszystkich zagrożenia, wiele osób wybierało wolontariat jako sposób na radzenie sobie z własnym lękiem, dezorientacją. Pojawiły się również nowe potrzeby, dostrzeżone przez wolontariuszy oraz koordynatorów, a wraz tymi potrzebami chęć ich zaspokojenia. Chodzi tu przede wszystkim o szycie maseczek, robienie zakupów dla seniorów czy podejmowanie się opieki nad osobami w kwarantannie. 

Po paru miesiącach pandemicznego wolontariatu, zainteresowanie nim nieco osłabło. Uczestnicy debaty upatrują przyczyn tego spadku w ogólnym zmęczeniu społeczeństwa. Oprócz motywacji wewnętrznej, odnoszącej się do wcześniej wspomnianej sublimacji, konieczna jest motywacja zewnętrzna, dotycząca systemu nagród i kar. Koordynatorzy starają się motywować wolontariuszy poprzez jak najczęstszy kontakt, organizację spotkań i zapewnianie wolontariuszy o wadze i jakości ich pracy. Ponadto ważnym czynnikiem motywacyjnym jest zapewnienie poczucia bezpieczeństwa, zarówno psychicznego jak i fizycznego. Spotkania wolontariuszy z koordynatorami służą więc nie tylko sprawom informacyjnym i organizacyjnym, ale również budowaniu relacji, wymianie doświadczeń oraz gratyfikacji.

źródło: profil na Facebooku Narodowego Instytutu Wolności CRSO