Bon terapeutyczny jest projektowanym nowatorskim programem wsparcia osób niepełnosprawnych, chorych psychicznie i z problemem niedostosowania społecznego przygotowanym z inicjatywy Fundacji na rzecz Osób Niepełnosprawnych „Tacy Sami” we współpracy z Konfederacją Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej – związkiem stowarzyszeń zrzeszającym kilkadziesiąt polskich organizacji pozarządowych. Istotą i celem programu jest pomoc osobom potrzebującym systematycznych zajęć terapeutycznych i rehabilitacyjnych, oraz podmiotom ekonomii społecznej (głównie stowarzyszeniom i fundacjom, lecz również przedsiębiorstwom społecznym, spółdzielniom socjalnym czy spółkom non-profit) prowadzącym placówki terapeutyczne dla wspomnianej grupy beneficjentów. Bon terapeutyczny umożliwi podopiecznym placówek udział w terapii i pokryje jej koszty z środków publicznych. Bon to celowa forma powszechnej pomocy społecznej finansowanej z budżetu państwa, a adresowanej osobom niepełnosprawnym, chorym psychicznie oraz z problemem niedostosowania społecznego. Bon umożliwi beneficjentom na skorzystanie z szeregu zajęć terapeutycznych i rehabilitacyjnych koniecznych z punktu widzenia ich zdrowia i dobrostanu psychicznego. Bon terapeutyczny pozwoli podopiecznym placówek terapeutycznych, prowadzonych przez organizacje pozarządowe oraz inne podmioty ekonomii społecznej, na skorzystanie z usług świadczonych przez te placówki, a osobom najbliższym dla beneficjentów na uczestnictwo we wsparciu udzielanym przez terapeutów. Co istotne, program „Bon terapeutyczny” jest odpowiedzią na wyzwania stawiane przez Konstytucję RP (art. 6) i Konwencję praw osób niepełnosprawnych ONZ (art. 26), która ustanawia wymóg prowadzenia terapii i rehabilitacji osób niepełnosprawnych od najmłodszego wieku w miejscu ich zamieszkania.
Istotą i celem programu jest pomoc osobom potrzebującym systematycznych zajęć terapeutycznych i rehabilitacyjnych, oraz podmiotom ekonomii społecznej (głównie stowarzyszeniom i fundacjom, lecz również przedsiębiorstwom społecznym, spółdzielniom socjalnym czy spółkom non-profit) prowadzącym placówki terapeutyczne dla wspomnianej grupy beneficjentów.
Zajęciami, z których będą mogli skorzystać beneficjenci okazujący się stosowną dokumentacją poświadczającą konieczność udziału w terapii, będą: zajęcia psychoedukacyjne, psychokorekcyjne, psychoprofilaktyczne, resocjalizacyjne, rewalidacyjne, rehabilitacyjno-lecznicze oraz psychoterapii. Wstępnie proponuje się, aby wysokość bonu terapeutycznego wynosiła co najmniej 6% minimalnego wynagrodzenia brutto (dla osób chorych psychicznie lub z problemem niedostosowania społecznego), a w przypadku osób niepełnosprawnych 10%, nie mniej jednak niż wysokość zasiłku pielęgnacyjnego, i by kwota ta była bezpośrednio przekazywana placówce terapeutycznej, którą wybiera i z której usług korzysta beneficjent. Bon uprawniałby do przynajmniej 135 godzin zajęć indywidualnych rocznie (w przypadku zajęć grupowych czas ich trwania byłby dzielony pomiędzy liczbę uczestników, np. 60-minutowa terapia grupowa dla 6 osób oznaczałaby wykorzystanie 10 min. z puli pochodzącej z bonu terapeutycznego dla 1 osoby). Celem uproszczenia procedury przyznawania świadczenia beneficjent składałby odpowiedni wniosek oraz stosowną dokumentację (np. orzeczenie o niepełnosprawności, orzeczenie poradni psychologiczno-pedagogicznej, postanowienie sądu itp.) w placówce, do której zamierza uczęszczać na terapię lub rehabilitację. Organizacja następnie przekazywałby dokumenty te do odpowiedniego organu administracji publicznej, który podejmowałby decyzję o udzieleniu wsparcia w postaci bonu. Środki pochodzące z bonu terapeutycznego mogłyby być wydatkowane pod warunkiem uczestnictwa beneficjenta w terapii, a kontrolą i nadzorem nad realizację świadczenia zajmowałby się natomiast organ wydający decyzję o przyznaniu bonu.
Środki pozyskane z bonu terapeutycznego mogłyby ponadto być deklarowane przez organizację pozarządową jako wkład własny do innych projektów finansowanych z różnego rodzaju funduszy celowych, rządowych i samorządowych programów dotacyjnych itd. Łatwiej byłoby wówczas wnioskującym organizacjom pozyskać dodatkowe środki finansowe. Byłaby to znacząca pomoc dla organizacji pozarządowych, które zyskałyby dodatkowe możliwości rozwoju i poszerzenia pełnionej misji społecznej.
Bon terapeutyczny jest szczególnie potrzebny obecnie, w dobie trwającej ponad półtora roku pandemii wirusa SARS-CoV-2 i choroby COVID-19. Pandemia odsłoniła przed nami swoje pełne oblicze skutków nie tylko natury medycznej, lecz zarówno społecznej, jak i gospodarczej. Na jej skutek i wprowadzanych w związku z nią licznych obostrzeń sanitarnych znaczna część ludzi traci pracę, pogarszają się wskaźniki gospodarcze, zmienia się diametralnie styl życia – ze stacjonarnego na zdalny, a w najlepszym razie na hybrydowy. Izolacja społeczna, praca zdalna czy utrudniony dostęp do usług medycznych i rehabilitacyjnych sprzyjają powiększaniu się grupy osób niepełnosprawnych, chorych psychicznie oraz z problemem niedostosowania społecznego. Stan zdrowia psychicznego i komfortu życia coraz większej liczby osób ulega znacznemu pogorszeniu. Osoby niepełnosprawne mają niejednokrotnie ograniczony dostęp do pomocy rehabilitacyjnej, z której systematycznie korzystały przed wybuchem pandemii.
Bon uwzględnia również skutki pandemii koronawirusa i jej wpływ na stan zajęć terapeutycznych prowadzonych przez placówki „trzeciego sektora”. Radykalnej zmianie ulegają bowiem cele darczyńców wspierających akcje charytatywne i działania społeczne organizowane przez organizacje pozarządowe. Głównym priorytetem dla większości darczyńców staje się wspieranie bezpośredniej walki z COVID-19 i pokrywanie kosztów z tym związanych (zakup środków ochrony osobistej, organizacja opieki medycznej dla chorych na COVID-19 itd.). Niestety oznacza to często mniejsze fundusze przekazywane dotychczas na organizacje pozarządowe zajmujące się szeroko rozumianą pomocą społeczną, terapeutyczną czy rehabilitacją. Pomoc państwa dla organizacji pozarządowych udzielana w ramach różnego rodzaju tzw. tarcz antykryzysowych i innych programów wsparcia jest wysoce niewystarczająca i w żadnej mierze nie może zostać uznana za systemową i kompleksową. Duża część organizacji pozarządowych nie jest obecnie w stanie efektywnie realizować swoich celów statutowych i świadczyć usług społecznych na odpowiednim poziomie. Problemy z pozyskaniem środków, utrzymaniem płynności finansowej i bieżącą realizacją misji publicznej przybierają coraz poważniejszy wymiar oraz osłabiają pozycję całego sektora obywatelskiego.
Dlatego bon terapeutyczny ma być instrumentem łączącym pomoc osobom potrzebującym, jak i organizacjom pozarządowym zajmującym się świadczeniem i organizacją tej pomocy oraz wszelkich związanych z nią form wsparcia. Bon terapeutyczny może stać się również powodem do wspierania nie tylko istniejących inicjatyw, lecz przyczyni się do powstawania i rozwoju nowych przedsięwzięć w zakresie terapii. Bon terapeutyczny będzie więc instrumentem finansowym mającym charakter również aktywizujący dla placówek sektora pozarządowego. Wprowadzenie bonu doprowadzi do zwiększenia liczby usług społecznych, z których nieodpłatnie będą mogli korzystać osoby potrzebujące, wesprze już działające w tym wymiarze organizacje „trzeciego sektora” oraz zachęci do zakładania nowych placówek terapeutycznych i rehabilitacyjnych. Będzie znakomitym sposobem na zwiększenie aktywizacji społecznej i wzrost postaw obywatelskich, co jest bezsprzecznym, niekwestionowanym, ponadczasowym, stale aktualnym i potrzebnym celem społecznym samym w sobie.
Bon terapeutyczny został przedstawiony licznym agendom rządowym, biurom poselskim, w tym Premiera RP, oraz Pełnomocnikowi Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. Projekt stał się przedmiotem interpelacji poselskiej i został wpisany do jednej ze strategii rządowych pn. bon terapeutyczno-rehabilitacyjny. Pozostaje mieć głęboką nadzieję, że w najbliższym czasie bon terapeutyczny przybierze postać konkretnego projektu legislacyjnego.
Jeśli Czytelnicy mają pytania lub uwagi do proponowanego programu bonu terapeutycznego, prosimy o kontrakt pod nr tel. 881 913 363 lub adresem e-mail: tacysami@op.pl.
Dorota Dutkiewicz (Fundacja na rzecz Osób Niepełnosprawnych „Tacy Sami”)
dr Filip Ludwin (Konfederacja Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej)
Zachęcamy do lektury wywiadu z panią Dorotą Dutkiewicz, LINK
Loading ...
