Dobra wiadomość dla trzeciego sektora. Środki zostały znacznie zwiększone

W grudniu Rada Ministrów przyjęła uchwałę dotyczącą programu wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego pod nazwą „Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021–2030”. Jest to świetna wiadomość dla całego sektora organizacji pozarządowych. Więcej na ten temat w nowym felietonie dla Aktywiusz.pl pisze Łukasz Musiatowicz.

Program Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 20-21-2030 jest kontynuacją programów rządowych skierowanej do sektora organizacji pozarządowych. Podstawowym celem programu jest promocja działalności społecznej, aktywizacja i formowanie postaw obywatelskich. FIO jest inicjatywą dobrze znaną środowisku obywatelskiemu, ponieważ jest to jej piąta edycja. Dzięki staraniom wicepremiera Piotra Glińskiego, Przewodniczącego Komitetu do Spraw Pożytku Publicznego, środki przeznaczone na program zostały znacznie zwiększone. NOWIEFIO ma rekordowy budżet, wsparcie dla organizacji pozarządowych przewidziane jest na 80 mln zł rocznie. Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, innych programów wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego od 2018 roku oraz ewaluacja ex-ante Programu NOWEFIO potwierdzają, że wskazane powyżej oczekiwania i potrzeby powinny wyznaczać najważniejsze kierunki wsparcia w kolejnym okresie finansowania.

Cele Programu NOWEFIO są zgodne z celami KPRES. Wspólnym dla obu programów obszarem działania jest zwiększanie kapitału społecznego – niezbędnego dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, a także ekonomii społecznej. Jak wskazuje KPRES: „Choć ekonomia społeczna i solidarna nie wpływa obecnie jeszcze w sposób kluczowy na gospodarkę (…), to jednak z uwagi na zakorzenienie lokalne i obecność w wielu wspólnotach samorządowych może odegrać dużo większą rolę niż wynika to wprost z danych statystycznych. Jednym z najistotniejszych rezultatów jest bowiem wzrost poziomu kapitału społecznego, zaufania i kooperacji różnych podmiotów, w szczególności między sektorem publicznym a społecznym, co daje podstawy dla rozwoju społecznego i gospodarczego”. Tym samym również w obszarze rozwijania partnerstwa i kooperacji KPRES i Program NOWEFIO mają potencjał, by wspólnie osiągać synergiczne efekty.

Na wniosek Przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego rząd włączył organizacje pozarządowe do systemu wsparcia w związku z przeciwdziałaniem skutkom pandemii. Na system wsparcia składają się rozwiązania legislacyjne zrównujące organizacje obywatelskie prowadzące działalność w formie pożytku publicznego z sytuacją przedsiębiorców oraz nowe, bardziej elastyczne zasady realizacji zadań publicznych. Rząd objął także organizacje pozarządowe, które dotknęły ograniczenia stanu epidemii, programem, którego celem jest wsparcie bytu instytucjonalnego organizacji społeczeństwa obywatelskiego zagrożonego w wyniku wystąpienia nieprzewidzianych sytuacji i zdarzeń związanych z bieżącą sytuacją epidemiczną oraz wsparcie ich działań dotyczących przeciwdziałania COVID-19.

Niezależnie jednak od doraźnego wsparcia w czasie pandemii, jakie otrzymały organizacje obywatelskie, Program NOWEFIO konstruowany w tym czasie powinien uwzględniać doświadczenia wynikające z tej sytuacji.

Tabela 3. Tabela finansowa dla Programu NOWEFIO

Program obejmuje pięć priorytetów:

• Priorytet 1 Mikro inicjatywy – dedykowany organizacjom małym o zasięgu lokalnym i młodym oraz grupom nieformalnym. Priorytet 1 powinien umożliwić tego typu podmiotom otrzymanie dotacji na realizację planowanych działań i projektów.
• Priorytet 2 Organizacje obywatelskie na rzecz dobra wspólnego – w ramach priorytetu wspierana będzie aktywność społeczna na rzecz dobra wspólnego obywateli działających w strukturach organizacji obywatelskich.
• Priorytet 3 Organizacje obywatelskie w życiu publicznym – ma się przyczynić do zwiększania obecności organizacji obywatelskich w życiu publicznym, w procesach kształtowania polityk publicznych i podejmowania decyzji, wspierania dialogu obywatelskiego, procesów konsultacji, tworzenia forum debaty publicznej, budowania potencjału organizacji poprzez kształtowanie wizerunku organizacji obywatelskich w przestrzeni publicznej.
• Priorytet 4 Wzmocnienie kompetencji organizacji obywatelskich – ma się przyczynić do poprawy zarządzania w organizacjach obywatelskich, budowania struktur, tworzenia i doskonalenia zasobów, tworzenia i rozwijania strategii działania organizacji, w tym strategii fundraisingowych, wypracowywania i wdrażania standardów działania organizacji, dotyczących np. zarządzania, oceny skuteczności działań organizacji, przejrzystości i otwartości, w tym upowszechniania w przystępny i przejrzysty sposób informacji o prowadzonych działaniach, kosztach i źródłach finansowania, kosztach pozyskiwania funduszy.
• Priorytet 5 Pomoc techniczna.

Podmiotami uprawnionymi do korzystania ze środków finansowych będą organizacje pozarządowe o których mowa w art. 3 pkt 2 oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a także organizacje pozarządowe działające na podstawie innych przepisów, jak np. koła gospodyń wiejskich oraz ochotnicze straże pożarne.

Tabela 2. Analiza SWOT Programu NOWEFIO

Źródło: opracowanie własne na podstawie Raport końcowy z ewaluacji ex-ante „Założeń do Programu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich na lata 2021-2030”, Question Mark, Biuro Badań Społecznych, Łódź 2020.

Źródło:

https://www.gov.pl/web/pozytek/program-nowefio-przyjety-przez-rade-ministrow?fbclid=IwAR2UWC9tmfNjydZUfUNbrYGdd1gvrezLKsbVeN2CP5W50gxCNlHOjV9-1LY

https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiW0K_bvvXtAhWDYMAKHfFcC5QQFjACegQIARAC&url=http%3A%2F%2Fbip.kprm.gov.pl%2Fdownload%2F75%2F88866%2F19sierpnia1908programnowefio2021-2030.docx&usg=AOvVaw2Vmd16soI2w7mXzMkCmfoE

fot. screen YT KPRM Piotr Gliński