Statut, czyli o swoistej konstytucji dla organizacji słów kilka

Statut jest najważniejszym wewnętrznym dokumentem w organizacji pozarządowej. Jest on spisem celów, dla których organizacja działa, zasad warunkujących funkcjonowanie organizacji oraz spisem wewnętrznych procesów, mających pomóc w sytuacjach krytycznych. To dzięki statutowi każdy członek organizacji wie jaki zakres obowiązków zawiera się w Komisji Rewizyjnej, a także w jaki sposób wybierany jest zarząd. Rolę statutu w organizacji pozarządowej można przyrównać do pozycji Konstytucji w porządku prawym państwa.

Oczywiście podstawowym dokumentem tworzącym ramy funkcjonowania organizacji pozarządowej jest ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach, a także ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach. Używając nomenklatury prawniczej można powiedzieć, że te akty prawne tworzą normy generalne dla organizacji pozarządowych. Uszczegółowieniem tych zasad jest właśnie statut. To on wyznacza cel oraz granice działania organizacji pozarządowej. Cały obszar aktywności organizacji musi być nakierowany na realizacje celów statutowych. Co więcej, statut normuje zasady funkcjonowania organów stowarzyszenia lub fundacji. A więc to w nim członek organizacji znajdzie informacje dotyczące struktury organizacji, zasad funkcjonowania zarządu, walnego zebrania, komisji rewizyjnej, rady fundacji czy rady programowej.

W ten sposób pojawia się pytanie – w jaki sposób powstaje statut? Najprostsza odpowiedź brzmi: piszą go ludzie. Przechodząc do technikaliów, to w przypadku fundacji statut ma formę pisaną i jest uchwalany przez fundatorów. Każdy z fundatorów ma prawo do udzielenia pełnomocnictwa w niniejszych zakresie. Jeżeli chodzi o stowarzyszenia to statut także ma formę pisaną i jest uchwalany przez członków założycieli w trakcie zebrania założycielskiego.

Co bardzo ważne, trzeba pamiętać, że statut załącza się do dokumentów rejestrowych organizacji, które następnie są składane do Krajowego Rejestru Sądowego.

Następnie sąd sprawdza czy statut formalnie został dobrze napisany oraz uchwalony. W dalszej kolejności sąd weryfikuje tekst materialnie, to znaczy analizuje treść tekstu, czy na pewno wszystko, co zostało w nim zawarte jest zgodne z powszechnie obowiązującym prawem.

Jeżeli sąd nie ma zastrzeżeń, to dochodzi do rejestracji organizacji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Każdą zmianę w statucie należy zgłaszać do KRSu! Procedura zgłoszenia nowego statutu w KRS wygląda niemal tak samo jak w przypadku zmiany kilku paragrafów. Z tą różnicą, że w formularzu zgłoszenia zmian KRS-Z20 w polu C.5 pkt 45 wpisuje się jedynie datę uchwalenia nowego statutu. Ponadto wypełnia się pole C.8 pkt 48 „Zmiana celu działania podmiotu”, nawet jeśli cele nie zostały zmienione. Dodatkowo wypełnia się formularz KRS-ZK, wpisując w części II sposób reprezentacji podmiotu, nawet jeśli i to pozostaje bez zmian. Taka konieczność wynika z faktu, że cały statut został zmieniony, więc sąd, badając wniosek, traktuje dokument jako nowy statut i nie porównuje go z treścią poprzednio obowiązującego statutu. To w jaki sposób statut można nowelizować (zmieniać) zależy od zasad przewidzianych w tekście statutu. Wniosek o zmianę statutu składa się z:

• formularza KRS-Z20 – wpisujemy, kiedy i co się zmieniło w statucie,
• jednolitego tekstu statutu,
• dokumentów potwierdzających zmianę (np. uchwały, sprawozdania),
• opłat jeśli są wymagane.

Statut jako dokument wewnętrznie obowiązujący jest prawomocny nie od uchwalenia (w stowarzyszeniu) czy nadania (w fundacji), a od momentu zatwierdzenia go przez Krajowy Rejestr Sądowy.

źródła:

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19890200104