Alternatywne metody rozwiązywania sporów w NGO. Przy Ośrodku Analiz Cegielskiego powstaje sąd arbitrażowy.

W odpowiedzi na problemy III sektora, związane z ograniczonymi funduszami oraz niewielkimi możliwościami korzystania z prawa do sądu, Ośrodek Analiz Cegielskiego podjął się tworzenia własnego sądu arbitrażowego. W ramach projektu opracowano już raport, dotyczący wybranych procedur obowiązujących w sądownictwie polubownym na świecie. Raport może stać się inspiracją do tworzenia analogicznych rozwiązań w polskich realiach lub usprawnienia funkcjonujących już podmiotów.

Czym jest sąd arbitrażowy?

Pod pojęciem sądu arbitrażowego rozumiemy wszelkie alternatywne metody rozwiązywania sporów. Pojęcie to odnosi się do sądów prywatnych, niepaństwowych, powołanych do życia mocą woli stron. Zasady funkcjonowania sądów polubownych określane są na podstawie kodeksu postępowania cywilnego, umów handlowych, umów międzynarodowych, konwencji, regulaminów sądów polubownych i kodeksu etyki arbitra.

Spory w sądzie arbitrażowym podejmowane są po sporządzeniu przez strony zainteresowane zapisu na sąd polubowny. Jest do umowa dotycząca skierowania sprawy do rozwiązania przez arbitra, zamiast przez sędziego w sądzie powszechnym. W zapisie należy dokładnie określić sprawę, która poddana zostanie przed oblicze sądu. Zapis (umowa) może przybrać formę korespondencji lub statutu spółki, fundacji, spółdzielni czy stowarzyszenia.

Korzyści płynące z arbitrażu

Zdecydowaną zaletą sądownictwa polubownego jest możliwość wyboru konkretnych sądów arbitrażowych oraz osób rozstrzygających spór – arbitrów. Również atmosfera towarzysząca rozprawom jest dużo mniej oficjalna. Nie obowiązują ścisłe procedury jak w klasycznych sądach, częste są poczęstunki, wyjaśnienia składane są na siedząco, a pełnomocnicy nie muszą ubierać tog. Ponadto, ponieważ sądy arbitrażowe są jednoinstancyjne, rozwiązywanie sporów za ich pomocą jest o wiele szybsze. Całkowity koszt procesu w dużej mierze jest określany na początku postępowania, tak by nie zaskoczyć żadnej ze stron. Koszty te są zdecydowanie niższe niż w państwowych sądach, ponieważ nie zawierają opłat sądowych.

Skąd inicjatywa na realizację projektu?

Do celów statutowych Ośrodka Analiz należy przede wszystkim ochrona wolności i praw człowieka oraz praw obywatelskich, zwiększanie świadomości prawnej społeczeństwa, udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz działalność na rzecz organizacji pozarządowych. Stąd też, w odpowiedzi na potrzeby polskich NGO zrodził się pomysł na stworzenie własnego sądu arbitrażowego.

Aby kompleksowo podejść do rozwiązania problemów trzeciego sektora, Eksperci Ośrodka Analiz Cegielskiego, postanowili przeanalizować rozwiązania zagraniczne i zastanowić się, które z nich mogą potencjalnie zostać zaaplikowane w polskich realiach. W raporcie uwzględniono wybrane zagadnienia dotyczące arbitrażu, obowiązujące w różnych zakątkach świata – są to zarówno kraje europejskie jak Francja czy Hiszpania, ale również metody podejmowane w Australii, USA czy Singapurze.

Serdecznie zapraszamy do lektury pełnego raportu.

W międzyczasie, powstaje również poradnik NGO, stanowiący kompendium wiedzy na temat sądownictwa polubownego. Z poradnika będą mogły korzystać wszystkie zainteresowane tematem organizacje pozarządowe. Ukaże się zarówno w formie papierowej jak i elektronicznej, tak, aby był dostępny dla jak największej liczby odbiorców. W celu upowszechniania wiedzy i podniesienia świadomości społecznej odnośnie funkcjonowania arbitrażu, oprócz poradnika, organizowane będą szkolenia promujące alternatywne formy rozwiązywania sporów.

Projekt „W stronę wolności – Sąd Arbitrażowy przy Ośrodku Analiz Prawnych Gospodarczych i Społecznych im. Hipolita Cegielskiego” (nr wniosku 12092) finansowany jest z środków przyznawanych przez Narodowy Instytut Wolności w konkursie PROO-1a.

źródła:

https://osrodekanaliz.pl/sadownictwo-arbitrazowe-doswiadczenia-zagraniczne-i-wyzwania-dla-polski/

ABC arbitrażu

Czym jest arbitraż?