Regranting od strony prawnej

Podstawą prawną do wykorzystywania instytucji regrantingu wśród organów władzy państwowej jest nowelizacja ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie z 2010 r.¹. Konkretnie chodzi o zapis artykułu 16a, który pozwala operatorowi projektu zlecić realizację całości zadania publicznego na zewnątrz². Wiążę się to jednak z szeregiem ograniczeń, do którego można zaliczyć tryb i zasady wyboru realizatora projektu, informacje publiczną o wyborze realizatora projektu, a także zobowiązanie organu władzy publicznej do przekazania środków finansowych realizatorowi projektu w terminie nie dłuższym niż czternaście dni, liczone od dnia zawarcia umowy³. Natomiast zgodnie z art. 17 niniejszej ustawy organ administracji publicznej ma prawo do dokonywania kontroli i oceny realizacji procesu regrantingowego. Ocenie podlegają efektywność, rzetelność, jakość realizacji zadania, razem z prawidłowością wykorzystania środków oraz prowadzona przez realizatora dokumentacja⁴.

Mechanizm regrantingu cieszy się powodzeniem zarówno wśród instytucji publicznych jak prywatnych na całym świecie. W Polsce z pierwszymi przypadkami regrantingu mieliśmy do czynienia przy okazji organizacji pozarządowych, których działalność oscylowała wokół aktywności obywatelskiej. Były to między innymi Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności oraz Fundacja Batorego. Regranting coraz częściej jest wykorzystywany przez różne instytucje publiczne oraz organizacje pozarządowe, w tym w niektórych konkursach organizowanych przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych⁵, w konkursach opartych o środki mające swoje źródło w tzw. funduszach norweskich i funduszach szwajcarskich, a także w rządowym pro-gramie Funduszu Inicjatyw Obywatelskich (FIO, NOWEFIO). Regranting jako narzędzie w największej skali jest stosowany w inicjatywie Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, która jest realizowana za sprawą Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce – Programie grantowym pod nazwą: „Działaj Lokalnie”⁶. Poza powyższymi przykładami regranting jest wykorzystywany przez Polską Fundację Dzieci i Młodzieży, Fundację Rozwoju Systemu Edukacji, Pracownię Badań Innowacji Społecznych „STOCZNIA”, Fundację Akademia Organizacji Obywatelskich, Fundację Edukacja dla Demokracji, Fundację Wolność i Demokracja, Fundację im. Stefana Batorego, Sigrid Rausing Trust, a także Open Society Fundation.

Jak zauważają eksperci z Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, która jest w dużej mierze odpowiedzialna, za rozpropagowanie idei regrantingu wśród przedstawicieli samorządu terytorialnego, niewątpliwymi korzyściami z tego rozwiązania zarządzania konkursami społecznymi są:

•          Zmniejszenie względem samorządu obciążeń organizacyjnych i ludzkich związanych z przeprowadzeniem otwartych konkursów ofert, monitorowaniem i rozliczeniem wykorzystania przyznanych dotacji;

•          Skuteczniejsze dotarcie z ofertą konkursów do różnych organizacji i środowisk;

•          Lepsza jakość ofert składanych w konkursach;

•          Pomnożenie środków przeznaczonych na realizację zadań publicznych dzięki potencjalnemu wkładowi ze strony operatora i grantobiorców;

•          Efektywniejsze wykorzystanie środków przeznaczonych na zlecanie zadań publicznych;

•          Budowanie dobrego wizerunku samorządu terytorialnego wśród obywateli;

•          Lepsze dostosowanie warunków konkursu do specyfiki działania lokalnych organizacji;

•          Prostsze procedury ubiegania się o dotacje i ich wykorzystania, a zatem łatwiejszy dostęp do środków;

•          Większe wsparcie przy składaniu ofert i rozliczaniu przyznanych dotacji oraz przy realizacji dofinansowanych projektów;

•          Większa pula środków przeznaczonych na dotacje;

•          Więcej środków przeznaczonych na projekty realizowane w społeczności lokalnej;

•          Więcej dobrych projektów służących mieszkańcom;

•          Projekty w nowych obszarach, dotychczas nieobjętych otwartymi konkursami ofert;

•          Silny lokalny operator, który może przyciągać dodatkowe środki zewnętrzne.⁷

1. T. Schimanek: Podręcznik regrantingu, Warszawa 2021 str. 28.
2. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn. Dz.U. 2020 poz. 1057 z pón. zm.).
3. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn. Dz.U. 2020 poz. 1057 z pón. zm.).
4. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn. Dz.U. 2020 poz. 1057 z pón. zm.).
5. T. Schimanek: Podręcznik regrantingu, Warszawa 2021 str. 43.
6. T. Schimanek: Podręcznik regrantingu, Warszawa 2021 str. 44.
7. Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce: Czym jest regrantingu, 

   Czym jest regranting?

   , [dostęp: 03.09.2021 r.].

Powyższy tekst opublikowany został we współpracy z Ośrodkiem Analiz Cegielskiego.

autor: Dominik Zdebik