W literaturze przedmiotu pojawia się podział na podmiotowe i przedmiotowe podejście w charakteryzowaniu międzynarodowego arbitrażu handlowego. Zgodnie z pierwszym podejściem, arbitraż jest traktowany jako międzynarodowy, jeżeli w czasie zawierania umowy o arbitraż przynajmniej jedna ze stron nie miała miejsca zamieszkania lub stałego pobytu w danym państwie. Natomiast zgodnie z definicją międzynarodowego arbitrażu handlowego w znaczeniu przedmiotowym arbitraż jest traktowany jako międzynarodowy, jeżeli dotyczy spraw z zakresu handlu międzynarodowego1.
Jedna z ważniejszych definicji międzynarodowego arbitrażu handlowego została przyjęta w ustawie modelowej UNCITRAL, zgodnie z którą arbitraż jest międzynarodowy, jeśli:
strony zapisu na sąd polubowny mają, w chwili zawierania zapisu, miejsce prowadzenia działalności w różnych państwach lub
jedno z poniższych miejsc znajduje się poza terytorium państwa, w którym strony mają miejsce prowadzenia działalności:
miejsce arbitrażu, jeżeli jest ono oznaczone w umowie o arbitraż lub określone na jej podstawie,
każde miejsce, w którym ma być wykonana istotna część zobowiązań wynikających ze stosunku handlowego, lub miejsce, z którym przedmiot sporu jest najściślej związany, lub
strony uzgodniły wyraźnie, że przedmiot umowy o arbitraż jest związany więcej niż z jednym państwem2.
Na podstawie powyższej definicji można określić cechy charakterystyczne arbitrażu międzynarodowego. Po pierwsze specyfika arbitrażu handlowego w porównaniu z arbitrażem krajowym polega na korzystaniu z większej liczby przepisów, które nie ograniczają się jedynie do jednego systemu prawnego (jak ma to miejsce w arbitrażu krajowym), ale obejmują co najmniej dwa lub więcej krajowych systemów prawnych. Po drugie w arbitrażu międzynarodowym co najmniej jedna ze stron będzie miała do czynienia z prawem dla niej obcym, które może pochodzić z innego systemu i tradycji prawniczej niż system tej strony. Należy tez pamiętać, że dla jednej ze stron językiem arbitrażu będzie język obcy, co może utrudnić przedstawianie racji. Nie ulega również wątpliwości, że stosowanie prawa obcego, przeprowadzanie sprawy w obcym języku czy odbywa-nie rozprawy za granicą znacznie zwiększa koszty postępowania arbitrażowego, co pozwala wyciągnąć wniosek, że arbitraż międzynarodowy jest droższy w porównaniu z arbitrażem krajowym3.
źródła:
Szumański, Arbitraż handlowy. System prawa handlowego, T. 8, Warszawa 2010, s. 30.
Art. 1 pkt 3 ustawy modelowej UNICITRAL o międzynarodowym arbitrażu handlowym z 1985 r.
A. Szumański, Arbitraż handlowy… , s. 45.
Tekst opublikowany we współpracy z Ośrodkiem Analiz Cegielskiego.
Loading ...
