Najważniejszą zasadą postępowania arbitrażowego jest zasada autonomii woli stron. Strony mają niezwykle szerokie uprawnienia, w porównaniu z postępowaniem przed sądami powszechnymi. Mają prawo podjąć decyzję o zapisie na sąd polubowny, wybrać arbitra/ arbitrów oraz miejsce postępowania. Jeżeli strony nie wybiorą arbitra czy miejsca postępowania, ustala je sąd polubowny. Również język postępowania jest przedmiotem decyzji stron.
Postępowanie rozpoczyna się w dniu, w którym pozwanemu doręczono pismo zawierające żądanie rozpoznania sprawy przed sądem polubownym (wezwanie na arbitraż). Pozew powinien zawierać określenie stron i przedmiotu sporu oraz wskazywać zapis na sąd polubowny, na podstawie, którego postępowanie może się toczyć. Wezwanie może również wskazywać arbitra, jeżeli to prawo leży w gestii strony, która dokonuje wezwania na arbitraż.
Co do zasady strony mają swobodę w kształtowaniu reguł postępowania, pod warunkiem, że są zgodne z kodeksem postępowania cywilnego oraz regulaminem danego sądu. Powinny również przestrzegać zasady równego traktowania stron oraz reguł dotyczących formy i treści wyroku. W zakresie w jakim strony nie ustaliły reguł postępowania, prowadzenie postępowania należy do arbitrów w sposób jaki uznają za właściwy.
Wyrok lub ugoda zapadłe w postępowaniu arbitrażowym mają moc wiążącą na równi z wyrokiem sądu lub ugodą zawartą przed sądem powszechnym. Jednakże zgodnie z art. 1212 KPC do wykonalności wyroku potrzebne jest stwierdzenie przez sąd powszechny wykonalności bądź jego uznanie w postaci wydania postanowienia sądu. Zgodnie z art. 1213 KPC o uznaniu lub stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed tym sądem zawartej orzeka sąd na wniosek strony. Do wniosku strona jest zobowiązana załączyć oryginał lub poświadczony przez sąd polubowny odpis wyroku bądź ugody jak również oryginał zapisu na sąd polubowny lub urzędowo poświadczony jego odpis. Dodatkowo w sytuacji, gdy wyrok bądź ugoda sądu polubownego została sporządzona w języku innym niż polskim, strona powinna dołączyć uwierzytelniony przekład na język polski.
Sąd stwierdza wykonalność wyroku sądu polubownego nadających się do wykonania w drodze egzekucji, nadając im klauzulę wykonalności. Wyrok lub ugoda zawarta przed sądem polubownym, których wykonalność została stwierdzona, są tytułami wykonawczymi1.
Kiedy sąd odmawia stwierdzenia wykonalności wyroku lub ugody sądu polubownego? Po pierwsze, jeżeli według przepisów ustawy spór nie może być poddany pod rozstrzygnięcie sądu arbitrażowego. Po drugie, jeżeli uznanie lub wykonanie wyroku byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami polskiego porządku prawnego. Po trzecie, jeżeli wyrok lub ugoda sądu polubownego pozbawia konsumenta ochrony przyznanej mu bezwzględnie wiążącymi przepisami prawa właściwego dla umowy, której stroną jest konsument, a gdy prawem właściwym dla tej umowy jest prawo wybrane przez strony – ochrony przyznanej konsumentowi bezwzględnie wiążącymi przepisami prawa. Na postanowienie sądu apelacyjnego o uznaniu lub stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu polubownego przysługuje zażalenie do innego składu tego sądu2.
źródła:
- Art. 1214 § 1 i 2 KPC.
- Art. 1214 § 3 KPC.
Tekst opublikowany we współpracy z Ośrodkiem Analiz Cegielskiego.
autor: Anna Jackowska
Loading ...
