Polski sektor organizacji pozarządowych charakteryzuje się sporą różnorodnością pod względem formy, a już w szczególności pod względem podejmowanej tematyki. Najliczniejszą jego częścią są organizacje społeczne, tj. stowarzyszenia oraz fundacje. Są to jednocześnie najpowszechniejsze formy samoorganizacji w Polsce. Według analizy133 przeprowadzonej przez Główny Urząd Statystyczny, w 2018 roku na terenie Polski działało aż 69,1 tys. stowarzyszeń i podobnych podmiotów społecznych (w tym klubów sportowych, kół łowieckich i innych) oraz 14,5 tys. fundacji. Dodatkowo, jak podaje GUS, w 2018 roku funkcjonowało aż 5,9 tys. stowarzyszeń zwykłych, rejestrowanych w lokalnych starostwach. Poza wyżej wymienionymi prężnie działają także organizacje wyznaniowe, tj. nierejestrowane podmioty przyparafialne Kościoła katolickiego (65,5 tys.) oraz inne społeczne podmioty wyznaniowe (1,8 tys.). Co więcej, do sektora non-profit należą także samorządy zawodowe i gospodarcze (2,7 tys.), jak również związki zawodowe (12,5 tys. podmiotów) i organizacje pracodawców (0,3 tys.). Te ostatnie wraz z partiami politycznymi (0,1 tys.) stanowią najmniejszy odsetek podmiotów non-profit.
Podział zastosowany przez Główny Urząd Statystyczny dotyczy sektora non-profit, a nie stricte sektora pozarządowego, dlatego też nie pokrywa się z podziałem zawartym w przepisach. Wedle Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie: „organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia”134. Do tego wliczyć należy stowarzyszenia tworzone przez jednostki samorządu terytorialnego, społeczne podmioty wyznaniowe oraz te funkcjonujące przy parafiach Kościoła katolickiego. Zatem wymienione wyżej samorządy zawodowe, związki zawodowe, organizacje pracodawców czy partie polityczne trzecim sektorem nie są. Mogą działać i działają one na zasadzie non-profit.
Mówiąc o liczebności trzeciego sektora warto również wspomnieć o udziale osób jaki go tworzą. Według analizy przeprowadzonej w 2018 roku przez Stowarzyszenie Klon/Jawor, a finansowanej przez Fundację im. Stefana Batorego oraz Polsko-Amerykańską Fundację Wolności, stowarzyszenia zrzeszają przeciętnie około trzydziestu osób. Założeniem idealnym jest aktywna współpraca każdego z członków podmiotu w dążeniu do jego rozwoju. Rzeczywistość jest jednakże zgoła odmienna, bowiem realnie w stowarzyszeniu, które zrzesza 30 członków, tylko 10 z nich jest faktycznie zaangażowanych. Jak wynika z porównania autorek analizy, jeszcze 5 lat wcześniej (tj. w roku 2015) zaangażowanie członków byłoby wyższe i w przypadku trzydziestoosobowego teamu, aż połowa z nich działałaby aktywnie. Powracając do zagadnienia liczby członków stowarzyszeń, zauważalna jest tu tendencja spadkowa. W roku 2010 przeciętna liczba członków organizacji wynosiła 35. Również realne zaangażowanie w działalność organizacji było proporcjonalnie większe.
Poza członkami organizacji, ważnym elementem działalności podmiotów trzeciego sektora jest bezinteresowna pomoc i ciężka praca wolontariuszy. W nawiązaniu do wspomnianej analizy zaznaczyć należy, iż w 2018 roku aż 63% organizacji pozarządowych angażowało w swoje inicjatywy wolontariuszy. W tej kwestii również zaistniał spadek – w roku 2018 przeciętna organizacja angażowała do pracy 6 wolontariuszy, z czego jedynie 3 udzielało się minimum raz w miesiącu (tj. aktywnie angażowało się w życie i działalność organizacji). W porównaniu do roku 2015 różnica jest ogromna, bowiem wcześniej szablonowa organizacja zatrudniała 10 wolontariuszy, z których pięciu z nich było aktywnych w swojej pracy.
Loading ...
