Problemy polskich NGO w kontekście prowadzenia placówek oświaty

W dniu 21 stycznia 2021 pod przewodnictwem Waldemara Weihsa odbyło się wspólne posiedzenie dwóch Zespołów Rady Działalności Pożytku Publicznego ds. komunikacji społecznej oraz ds. społecznych, rodziny i dziedzictwa narodowego poświęcone przede wszystkim tematowi szkół i przedszkoli prowadzonych przez organizacje pozarządowe.

Uczestnikami posiedzenia byli zaproszeni goście – przedstawiciele organizacji pozarządowych prowadzących szkoły, samorządowcy oraz przedstawiciele Ministerstwa Edukacji i Nauki

 (Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym, Departamentu Kształcenia Ogólnego, Departament Wychowania i Edukacji Włączającej oraz Wydziału Koordynacji i Nadzoru Biura Ministra) i Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Departament Oświaty i Polityki Społecznej Wsi). 

Tematyka spotkania

Po krótkim wprowadzeniu wygłoszonym przez Współprzewodniczącego RDPP Wojciecha Jachimowicza, rozpoczęła się dyskusja, której główną oś stanowił problem niepełnego partnerstwa między samorządami a trzecim sektorem. Uczestnicy spotkania dostrzegają wiele kluczowych problemów, z którymi borykają się NGO zaangażowane w szeroką pojętą edukację, często związanych ze skomplikowanymi zasadami finansowania i przyjętymi regulacjami prawnymi. Rozmawiano zatem o prowadzeniu szkół przez organizacje pozarządowe w kontekście oczekiwanego modelu prowadzenia placówek oświaty przez NGO w przyszłości. Z drugiej zaś strony o historii powstawania szkół niepublicznych, a także o organizacji i finansowaniu szkół wiejskich prowadzonych przez organizacje pozarządowe.

Kłopotliwe umowy

Ponadto, omówione zostały bieżące problemy dotykające szkoły trzeciego sektora, jak na przykład wypowiadanie umów użyczenia budynków szkolnych czy często stosowane kłopotliwe i nieprzyjazne wobec NGO zapisy w umowach dzierżawy i najmu budynków szkolnych. Stosowane są także klauzule ograniczające działalność statutową organizacji w budynkach szkolnych. Na drodze nieporozumienia wynikłego pomiędzy organizacjami pozarządowymi a samorządami często dochodzi do wykluczania szkół prowadzonych przez organizacje z życia społecznego gminy czy nawet nieuwzględniania ich w programach pomocowych. Samorządy nie zawsze przekazują pełne informacje o przysługujących dotacjach i swoją drogą, sposób wyliczania wysokości dotacji nie jest przejrzysty.

Równi i równiejsi

Powszechnie dochodzi do nierównego traktowania organizacji pozarządowych prowadzących szkoły wobec Jednostek Samorządu Terytorialnego, chociażby przy rozliczeniach uczniów z orzeczeniami o niepełnosprawności i IPET. Dodatkowo, brak jest programów pomocowych dedykowanych innym niż JST podmiotom prowadzącym przedszkola czy szkoły. Do tego dochodzi do obarczania organizacji prowadzących szkoły wydatkami niemożliwymi do realizacji, np. remontami i inwestycjami wymaganymi z powodu zmieniających się przepisów. Odnośnie kwestii finansowych, szkoły niepubliczne niepobierające czesnego w przepisach prawnych traktowane są na równi z tymi pobierającymi czesne. Dotowane NGO obarczane są odpowiedzialnością za błędy urzędnicze w naliczaniu dotacji, co na marginesie bywa skomplikowane.

Program Pomocy Żywnościowej

Kolejnym tematem posiedzenia był projekt stanowiska RDPP dotyczący utrzymania finansowania Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa w nowej perspektywie finansowej 2021-2027 na poziomie alokacji dostępnej w latach 2014-2020, tj. 460 mln euro. Pomoc żywnościowa w ramach tego programu jest najbardziej skuteczną formą pomocy dla osób zagrożonych deprywacją. Członkowie RDPP pozytywnie opiniowali ten projekt uchwały przygotowany przez Przewodniczącą Zespołu ds. społecznych, rodziny i dziedzictwa narodowego Marzena Pienkosz-Sapieha.

Przewodniczący Zespołu ds. Komunikacji Społecznej przedstawił informację nt. wypracowywanej z TVP 3 w Bydgoszczy koncepcji audycji dotyczących organizacji pozarządowych. Audycje wkrótce pojawią się w paśmie ogólnopolskim kanału TVP 3. Ponadto Bogusław Cebulski przedstawił informację nt. Powszechnego Uniwersytetu Nauczania Chrześcijańsko-Społecznego działającego w ramach Fundacji „Instytut Myśli Schumana”.