W jakim celu działają fundacje?

Fundacja jest specyficznym typem organizacji, której cechami są osobowość prawna, istnienie majątku i ścisłe jego związanie z celem wskazanym bezpośrednio przez fundatora, użyteczność społeczna lub gospodarcza za prof. Kidybą, że konstytutywnymi elementami fundacji są: majątek, cel publiczny, struktura organizacyjna pozbawiona korporacyjnego charakteru oraz osobowość prawna. Struktura organizacyjna pozbawiona korporacyjnego charakteru oznacza, że w fundacji nie ma instytucji członkostwa. To jest główne rozróżnienie pomiędzy fundacjami, a stowarzyszeniami, których funkcjonowanie jest oparte właśnie o członków organizacji. W stowarzyszeniach cel oraz zasady realizacji celów są wybierane przez członków. W fundacji odmiennie – cel oraz zasady jego realizacji są autorytatywnie wybierane przez fundatora.

Cel funkcjonowania fundacji zgodnie z artykułem 1, a w korespondencji z art. 3 ust. 2 Ustawy o fundacjach wynika, że cel fundacji poza byciem wskazanym w akcie fundacyjnym przez fundatora, powinien cieszyć się kumulatywnie wymienionymi cechami. Są nimi zgodność z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej, społeczny lub gospodarczo i publicznie użyteczny charakter celu. Jeżeli statut organizacji na to pozwala, możliwe jest zmienienie celów funkcjonowania fundacji już po powstaniu. 

Zmiana celów organizacji ma miejsce za sprawą zmiany celów w statucie i poinformowanie o tym Krajowego Rejestru Sądowego. Artykuł 1 Ustawy o fundacjach zawiera przykładowy katalog celów, które mogą być realizowane przez fundacje. Są to: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki, rozwój nauki, oświata, wychowanie, kultura, sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska, a także opieka nad zabytkami. Wypisane cele nie mają charakteru enumeratywnego, w związku z czym fundacje jak najbardziej mogą obierać także inne cele.

Podstawowe, światowe rozróżnienie fundacji dzieli je na publiczne oraz prywatne. Fundacje publiczne realizują cele wpisujące się w szeroko pojęty interes dobra ogólnego. W przeciwieństwie do nich, fundacje prywatne działają w interesie prywatnym i koncentrują się na wspieraniu wcześniej określonej grupy osób. W związku ze specyfiką polskiego systemu prawnego, niemożliwe jest tworzenie fundacji prywatnych na terenie Rzeczypospolitej.