Nowoczesny patriotyzm w działaniu – raport Stowarzyszenia Patriotyzm i Wolność

W jaki sposób polskie organizacje patriotyczne wpływają na postrzeganie patriotyzmu w XXI
wieku? Na to pytanie odpowiada najnowszy raport autorstwa Stowarzyszenia Patriotyzm i
Wolność, zrealizowany w ramach dofinansowania ze środków Narodowego Instytutu
Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (NIW PROO 4).
Raport pt. „Analiza wpływu patriotycznych organizacji na postrzeganie polskiego
patriotyzmu” to obszerne opracowanie ukazujące, jak stowarzyszenia, fundacje i ruchy
obywatelskie kształtują współczesne rozumienie miłości do Ojczyzny – jako postawy
codziennej, obywatelskiej i inkluzywnej.

Patriotyzm bez patosu, ale z działaniem
Publikacja podkreśla, że współczesne organizacje społeczne skutecznie redefiniują pojęcie
patriotyzmu – odchodząc od martyrologicznego przekazu na rzecz działań bliskich
codzienności: wolontariatu, ochrony środowiska, wspierania lokalnych społeczności czy
promowania polskiej kultury i przedsiębiorczości.
Jak wskazuje raport, patriotyzm coraz częściej przyjmuje formę „cichego działania” –
niekoniecznie wyrażanego przez marsze i symbole, lecz poprzez uczciwą pracę,
zaangażowanie lokalne czy troskę o wspólne dobro.

Młodzież w centrum uwagi
Szczególną uwagę poświęcono wpływowi organizacji patriotycznych na młode pokolenie. To
właśnie one wypełniają lukę, której nie zawsze jest w stanie pokryć formalna edukacja.
Dzięki rekonstrukcjom historycznym, warsztatom, debatom czy nowoczesnym formom
ekspresji (takim jak podcasty, vlogi, gry edukacyjne), młodzież nie tylko poznaje historię, ale
przede wszystkim współtworzy narrację o patriotyzmie.
Jak pokazują cytowane w raporcie dane CBOS, aż 74% młodych Polaków utożsamia
patriotyzm z działaniem na rzecz dobra wspólnego – co potwierdza skuteczność działań
organizacji obywatelskich.

Przeciwdziałanie stereotypom i marginalizacji
Autorzy raportu zwracają uwagę na wieloletnie stereotypy, które marginalizowały patriotyzm
– kojarząc go z ekstremizmem, polityczną instrumentalizacją czy przestarzałym stylem
komunikacji. W odpowiedzi, organizacje społeczne tworzą nowe formy przekazu: modę
patriotyczną, koncerty, murale, projekty teatralne czy wystawy artystyczne.
Dzięki takim działaniom, patriotyzm wraca do przestrzeni publicznej jako wartość
nowoczesna, twórcza i otwarta na różnorodność społeczną.

Wpływ na debatę publiczną i politykę historyczną
Raport wskazuje także na rosnącą rolę organizacji patriotycznych w kształtowaniu debaty
publicznej i polityki historycznej. Stowarzyszenie Patriotyzm i Wolność, jako autor
opracowania, samo angażuje się w organizację ogólnopolskich debat i inicjatyw, takich jak
Archipelag Polskości czy parlamentarny Zespół ds. Tysiąclecia Koronacji Bolesława
Chrobrego.
To dowód na to, że patriotyzm może być dziś nie tylko emocją, lecz również przedmiotem
pogłębionej refleksji, działań legislacyjnych i świadomej polityki tożsamościowej.

Patriotyzm zakorzeniony lokalnie
Raport kończy się analizą roli organizacji działających na poziomie lokalnym – które
pielęgnują pamięć o „małych ojczyznach”, integrują społeczności i odbudowują więzi
społeczne. Wskazano, że lokalność nie wyklucza patriotyzmu narodowego, lecz stanowi
jego fundament.
To właśnie lokalne inicjatywy – spacery historyczne, festyny, projekty międzypokoleniowe –
sprawiają, że patriotyzm przestaje być abstrakcyjnym pojęciem, a staje się realnym, żywym
doświadczeniem.

Link do analizy:

Zestaw domyślny