Fundacja Kazimierza Wielkiego wydała „Wspomnienia z przeżyć wojennych” por. Franciszka Przeździeckiego ps. „Tolek”

Fundacja im. Kazimierza Wielkiego wydała wspomnienia autorstwa Franciszka Przeździeckiego, żołnierza Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ) i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (NZW) z Ziemi Łomżyńskiej. 

Autor opisał swoje przeżycia z okresu II wojny światowej i okresu powojennego. Nakreślił warunki panujące na polskiej wsi przed wojną, zmiany, których przyczyną były zarządzenia wydawane przez okupantów sowieckiego i niemieckiego, opór społeczeństwa polskiego i swój własny udział w konspiracji niepodległościowej.

Oddziały podziemia niepodległościowego chroniły ludność cywilną przed bandami rabunkowymi i ograniczały eskalację represji. Struktury cywilne kolportowały prasę podziemną, żeby dotrzeć z informacjami z frontu do polskiego społeczeństwa i utrzymywać w nim ducha oporu. W publikacji szczegółowo opisane są prześladowania i represje ze strony okupanta sowieckiego, których doznał Autor, jego najbliższa rodzina i okoliczni mieszkańcy po zakończeniu wojny.

Pozycja zawiera nigdy wcześniej niepublikowane zdjęcia i dokumenty z prywatnego archiwum Autora. Cennym walorem publikacji jest próba przekazania jak największej liczby personaliów osób, z którymi Autor się zetknął w czasie swego życia i próba uchronienia osób i historii regionalnych od zapomnienia. Na końcu publikacji znajdują się aneksy historyczne opisujące ważniejsze osoby i wydarzenia historyczne, z którymi Autor się zetknął.

Wydanie niniejszej publikacji zostało dofinansowane przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Zarząd Powiatu Wysokomazowieckiego. Zapraszam do zapoznania się ze wspomnieniami por. Antoniego Przeździeckiego ps. „Tolek”, łącznika w Narodowych Siłach Zbrojnych i w Narodowym Zjednoczeniu Wojskowym – najbardziej zakonspirowanej formacji wojskowej Polskiego Państwa Podziemnego.

Narodowe Siły Zbrojne walczyły z oboma okupantami: nazistowskimi Niemcami i komunistycznym Związkiem Sowieckim. Obaj okupanci uważali Narodowe Siły Zbrojne za najbardziej sobie wrogą formację w Polskim Państwie Podziemnym. Żołnierze NSZ wydali bezkompromisową walkę pospolitemu bandytyzmowi, chroniąc polską ludność cywilną przed tą dotkliwą plagą okresu wojny. Formacje podziemnego Wojska Polskiego, jakimi były Narodowe Siły Zbrojne, a po 1944 roku Narodowe Zjednoczenie Wojskowe najdłużej stawiały opór komunistycznemu okupantowi, a zwarte struktury NZW funkcjonowały do 1953 roku, dzięki wsparciu społeczeństwa polskiego. Żołnierze NSZ i NZW byli masowo fizycznie eliminowali przez sowieckiego okupanta, a ci, którym udało się przetrwać represje, opuszczali komunistyczne więzienia dopiero w połowie lat siedemdziesiątych.

W czasie sowieckiej okupacji po 1944 roku sowieci na wielką skalę rozpowszechniali oszczerstwa i kłamstwa o NSZ i NZW. Nie wspominano o udziale żołnierzy NSZ w powstaniu warszawskim (około 4500 żołnierzy), ani o likwidacji przez oddział NSZ wachmistrza Tomasza Wójcika ps. „Tarzan” gen. Kurta Rennera, najwyższego stopniem niemieckiego oficera, który poległ na ziemiach polskich, ani o wyzwoleniu przez Brygadę Świętokrzyską NSZ niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie, ani o tym, że NSZ jako jedyna formacja w Polskim Państwie Podziemnym dążył do uzyskania dla Polski bezpiecznej granicy zachodniej na Odrze i Nysie Łużyckiej.

Aktualnie prawda o Narodowych Siłach Zbrojnych upowszechnia się coraz bardziej, a żołnierze NSZ już na stałe zajęli miejsce w panteonie polskich Bohaterów. Najdłużej Wyklęci stają się inspiracją i wzorami postaw patriotycznych i obywatelskich dla kolejnych pokoleń Polaków.

Karol Wołek

Tekst ukazał się pierwotnie na stronie Fundacji im. Kazimierza Wielkiego.