Z Adamem Kozłowskim, prawnikiem, wiceprezesem zarządu Instytutu Suwerennej i zastępcą redaktora naczelnego kwartalnika „Myśl Suwerenna” rozmawia Mateusz Bartkowicz.
Mateusz Bartkowicz: Na samym początku chciałbym poprosić Pana o powiedzenie czegoś więcej na temat Programu Mini Grant z Funduszu Młodzieżowego. Na czym polega i jakie wymagania musiał spełnić Instytut Suwerennej, aby zostać jego regionalnym operatorem?
Fundusz Młodzieżowy to nowy rządowy program, którego celem jest aktywizacja społeczna młodzieży. Instytut Suwerennej razem ze Spółdzielnią Socjalną “Active Go” w Białymstoku zostali Operatorami projektu Młodzieżowe Podlaskie Lokalnie realizowanego w ramach Priorytetu 1. tego programu. W tym projekcie będziemy przyznawać mikrodotacje w Konkursie na “Tworzenie i aktywizację rad młodzieżowych” (do 6000 zł) oraz w Konkursie na “Aktywizację samorządów uczniowskich i studenckich oraz organizacji akademickich” (do 4000 zł).
Będąc Operatorami Podlaskie Lokalnie w ramach programu NOWEFIO, a wcześniej także FIO, aplikując na regranterów z Funduszu Młodzieżowego posiadaliśmy ogromne doświadczenie w prowadzeniu konkursów mikrodotacyjnych. Stworzyliśmy rozbudowane bazy kontaktów do instytucji, pełnomocników, mediów lokalnych oraz NGO-sów, które chętnie przekazują informacje o prowadzonych przez nas naborach. Dzięki temu nie musimy przeznaczać żadnych funduszy na płatną promocję, ponieważ i tak zgłasza się do nas bardzo wielu Wnioskodawców. W ubiegłym roku w trzech prowadzonych konkursach otrzymaliśmy 276 ofert, z czego mogliśmy dofinansować 77 z nich. Jest to bardzo dobry wynik, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że Województwo Podlaskie jest jednym z najmniej ludnych, a także że ilość NGO-sów przypadających na 100 mieszkańców jest u nas niższa niż średnia krajowa.
Poza promocją posiadamy także wypracowany system działań edukacyjnych. Każdy nabór wiąże się z organizacją szkolenia z pisania wniosku. Odwiedzamy także wybrane powiaty ze spotkaniami informacyjnymi podczas których opowiadamy mieszkańcom o idei programu oraz uczymy jak dobrze przygotować i rozpisać proponowaną inicjatywę lokalną. Ponadto dla podmiotów, które otrzymają dofinansowanie przygotowujemy szkolenia z samej już realizacji, żeby nie musiały się obawiać, że jakiś etap jej prowadzenia je przerośnie. Oferujemy także stałe wsparcie doradcze, zwłaszcza poprzez bieżący kontakt z przydzielonym Opiekunem.
Do tego oczywiście możemy jeszcze wspomnieć o posiadaniu przez nas własnego generatora wniosków, który na bieżąco usprawniamy i możemy poprzez niego łatwo reagować gdy stwierdzimy, że przy kolejnym konkursie potrzebne są zmiany jeżeli chodzi o szablon wniosku czy kryteria jego oceny. Wszystkie nabory prowadzimy wyłącznie zdalnie, co niewątpliwie jest także dużym ułatwieniem dla niedoświadczonych podmiotów. Nie ma u nas ryzyka, że Wnioskodawca przegapi, że jakiś dokument musiał wysłać drogą pocztową. Staramy się być jak najbardziej przyjaźni dla Oferentów, wychodząc z założenia, że Podlaskie Lokalnie ma stanowić dla nich przestrzeń, w której uczą się jak prawidłowo zaplanować swoją inicjatywę, a następnie przygotować ofertę na jej dofinansowanie.
Przygotowując naszą ofertę na prowadzenie “Młodzieżowego Podlaskie Lokalnie” przedstawiłem rozwiązania, które wypracowaliśmy i w pewnym stopniu możemy zaimplementować w nowym programie oraz wskazałem, na doświadczenie, które wymusza określone działania ze względu na grupę docelową, którą jest młodzież. Przygotowanie przemyślanego planu realizacji projektu i wsparcia go dużym doświadczeniem zaowocowało przyznaniem ofercie maksymalnej liczby punktów oraz tym, że zostaliśmy Operatorami mikrograntów z Funduszu Młodzieżowego na Województwo Podlaskie.
Jakie największe wyzwania stoją przed Panem jako osobą odpowiedzialną za regranting Funduszu Młodzieżowego w Instytucie Suwerennej?
Doświadczenie Podlaskie Lokalnie pokazało mi, że młodzież, rozumiana jako osoby do 29 r. życia stanowi zdecydowanie najmniej aktywną grupę w przypadku proponowania inicjatyw do dofinansowania. Ideą samego Funduszu Młodzieżowego jest to, żeby tę grupę pobudzić, aby odpowiadała na problemy, które być może tylko ona rozpoznaje.
Największą trudnością będzie stanowiło dotarcie do młodych osób. Zachęcenie ich do tego, żeby aplikowały w konkursach oraz sprawienie aby nie zniechęciły się tym, że danych kwestii nie do końca rozumieją i przez to obawiają się, że ich wnioski będą miały niskie szanse na otrzymanie dofinansowania. Naszą rolą jest stworzenie im takiego środowiska, w którym będą czuć się komfortowo i nie porzucą pomysłu swojego przedsięwzięcia przez napotkane trudności. Musimy stanowić dla nich stałe wsparcie doradcze oraz być w kontakcie z instytucjami, z którymi są związani (Opiekunami młodzieżowych Rad, szkołami, uczelniami itd.), aby na bieżąco monitorować jak przebiega tworzenie ofert, żeby w razie napotkania pewnych barier przez Wnioskodawców móc je wyeliminować.
Odnosząc się do Pana doświadczenia związanego z grantami i pomocą publiczną, jakie mogą być najczęściej popełniane przez Wnioskodawców błędy i jak można ich uniknąć?
Często przestrzega się ludzi przed “laniem wody”, jednak z mojego doświadczenia, to sytuacja przeciwna, czyli tworzenie lakonicznych wniosków jest o wiele większym problemem. Zawsze zaznaczam ekspertom oceniającym wnioski, żeby analizując poszczególne kryteria szukali informacji do ich ocenienia w całym wniosku, niekoniecznie w rubryce, która ich dotyczy. Często zdarza się, że Wnioskodawca nawet nieświadomie, opisując inne kwestie, przekaże informacje, które zapewnią mu dodatkowe punkty.
Coś takiego jednak nie ma prawa się zdarzyć, jeżeli potraktuje on rubryki wyjątkowo zdawkowo, albo pewne rzeczy uzna za oczywiste i niewarte opisania. W takiej sytuacji wniosek niestety nie może zostać wysoko oceniony, ponieważ nie jest w stanie pokazać, że Wnioskodawca dobrze przemyślał proponowane przedsięwzięcie, a tym samym daje rękojmię dobrego wykonania zadania. Dlatego tworząc ofertę powinniśmy kierować się tym, że poprzez nią chcemy pokazać, że proponowana inicjatywa jest potrzebna, dobrze ją przemyśleliśmy oraz tym, że Oceniający nie musi być ekspertem w temacie proponowanej inicjatywy, a więc nie powinnyśmy pomijać kwestii, które będą oczywiste tylko będąc pasjonatem danej dziedziny.
Innym rodzajem błędów jest niezrozumienie pojęć typowo “projektowych”. Dotyczy to przede wszystkim aspektu trwałości oraz przygotowania rezultatów. Czymś charakterystycznym jest mierzenie zrealizowania inicjatywy samopoczuciem uczestników czy mierzenie wzrostu wiedzy przy pomocy zdjęć. Aby uniknąć błędów wynikających z niezrozumienia pewnych zagadnień należy korzystać z podpowiedzi umieszczonych przy poszczególnych rubrykach w Generatorze oraz przede wszystkim sięgnąć po materiały szkoleniowe oraz poradniki, które udostępniamy na stronie projektu.
Chcąc przygotować ofertę na mikrogrant nie trzeba być ekspertem z pisania wniosków. Wymaga to jedynie nieco wysiłku na przyswojenie tych kilku kwestii, które niekoniecznie będą oczywiste, jeżeli przystąpi się od razu do pisania oraz takiego przedstawienia przedsięwzięcia, żeby pokazać, że gruntownie przemyśleliśmy to jak będzie ono wyglądało.
Zasady naborów Programu Mini Grant różnią się w zależności od regrantera regionalnego. Jak wyglądać będą zasady, które ustali Instytut Suwerennej?
Posiadając ograniczenia wynikające z obowiązującego prawa, a jednocześnie kierując się nie komplikowaniem kwestii formalnych, postanowiliśmy, że dla wszystkich Wnioskodawców w ramach Młodzieżowego Podlaskie Lokalnie będzie dostępna tylko jedna forma, w której można aplikować – jest to Grupa nieformalna z Patronem. Młodzież składa się w niej na Grupę nieformalną, a Patron użycza im swojej osobowości prawnej, dzięki czemu możliwe jest przekazanie mu dotacji oraz dysponowanie nią zgodnie z wolą Grupy. Patronem mogą być Organizacje pozarządowe lub inne podmioty wymienione w art. 3 ust. 3. UoDPPioW oraz Koła Gospodyń Wiejskich. Poza tym Wnioskodawcy będą także podawać np. jaką młodzieżową radę reprezentują, w której szkole działają w samorządzie albo na jakiej uczelni funkcjonuje ich koło naukowe itd. Niemniej jednak, Patronem będą mogły być tylko te podmioty, które wskazano we wcześniejszym zdaniu.
Chciałbym teraz zapytać o działalność Instytutu. Nieformalnie działacie Państwo już od 2011 roku, a od tego czasu przeprowadziliście szereg wydarzeń, akcji, debat i spotkań w duchu patriotyzmu i obrony cywilizacji chrześcijańskiej. Jakie są obecnie najważniejsze obszary działań i projekty Fundacji?
W naszej działalności łączymy kultywowanie pamięci o ważnych dla narodu wydarzeniach i postaciach historycznych, edukowanie w sprawach naszej historii, odpowiadanie na wydarzenia bieżące oraz dążenie do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w naszym regionie.
Poprzez „Projekt Sarmacja” dążyliśmy i nadal będziemy dążyć do przywracania pamięci o naszych fundamentach, czyli historii oraz kultury I Rzeczypospolitej. Robimy to poprzez organizację otwartych wykładów czy pokazów filmowych, które odbywają się w różnych miastach naszego województwa. Tworzymy dostępne w sieci nagrania z ekspertami oraz publikujemy artykułu, które poruszają tematykę I RP. Zauważamy, że historia Polski z czasów II WŚ oraz tego co nas spotkało po niej posiada dosyć dużą ekspozycję. Natomiast znacznie dłuższy okres historyczny, który stworzył podstawy naszego ducha narodowego, jest dla społeczeństwa znacznie rzadziej prezentowany. Naszym celem jest, aby to zmieniać. Historię, kulturę, myśl polityczną, geopolityczną, wiedzę socjologiczną, o której sądzimy, że poznanie jej stanowiłoby wartość dla naszej wspólnoty, staramy się propagować także poprzez wydawany przez nas periodyk „Myśl Suwerenna. Przegląd Spraw Publicznych”. Natomiast przedsięwzięciem, które ma za zadanie promować wartość życia oraz rodziny jest współorganizowany przez nas „Podlaski Marsz dla Życia”.
Ponadto chcemy prowadzić do rozwoju wspólnot lokalnych w naszym regionie poprzez pobudzanie ich do większej aktywności i odpowiadanie na potrzeby swoich małych ojczyzn. W ten sposób chcemy, aby ludzie, którzy żyją najbliżej nas nie byli nam obcy. Abyśmy wraz z miejscem, w którym żyjemy faktycznie tworzyli wspólnotę, do której dbania się poczuwamy, z którą czujemy związek, ponieważ razem zbieramy się, aby działać. Tę właśnie rolę spełnia „Podlaskie Lokalnie” niezależnie w ramach, którego programu realizowane. Przedłużeniem jego idei, komplementarną działalnością z nim jest prowadzone przez nas “Podlaskie Centrum NGO”. Poprzez ten projekt oferujemy wsparcie doradcze w sprawach prawnych, projektowych i finansowych dla organizacji pozarządowych oraz osób chcących je założyć. Sprawne funkcjonowanie NGO-sów jest kluczowe dla podtrzymywania i rozwijania się wspólnot lokalnych.
Na koniec chciałbym zapytać Jakie są najważniejsze cele Instytutu Suwerennej na najbliższą przyszłość? O realizacji jakich projektów Państwo marzycie?
Najistotniejsze jest aby stale się profesjonalizować, doskonalić to czym już się zajmujemy i w ten sposób zwiększać zasięg oddziaływania aktywności, których się podejmujemy. Chcielibyśmy docierać do nowych osób oraz wywierać korzystny wpływ społeczny poprzez działalność, z którą jesteśmy związani od lat.