Prawo czy lewo? Think-tanki analizują legislację i gospodarkę

Wśród polskich NGO można wskazać wiele podmiotów, które skupiają się na zagadnieniach około prawnych. W tym sektorze można działać na wiele sposobów, od przygotowywania gotowych projektów ustaw, przez analizę prawa aktualnie obowiązującego, po opiniowanie projektów aktualnie procedowanych przez parlament. Taka działalność jest niezwykle cenna, ponieważ sprawia, że co do aktualnie lub potencjalnie obowiązującego prawa swoje stanowisko wyrażają eksperci, przez co w obrocie prawnym pojawia się mniej słabych aktów prawnych – w nowym felietonie pisze dla aktywiusz.pl Tomasz Bojanowski.

Podmiotów, które mienią się think-tankami lub instytutami prawnymi jest mnóstwo. Niektóre z kolei nie określają profilu swojej działalności w nazwie. Prawem zajmują się m.in. Instytut Ordo Iuris, Fundacja Republikańska, Ośrodek Analiz Cegielskiego i Stowarzyszenie Koliber. Ciekawym podmiotem, który stara się działać kompleksowo w aspekcie prawnym, a jednocześnie posiada przymiot interdyscyplinarności jest Centrum Analiz Legislacyjnych i Gospodarczych.

Ogólnie rzecz ujmując Centrum Analiz Legislacyjnych i Gospodarczych (CALG) jest think tankiem, którego głównym obszarem działania są systemowe analizy prawne, gospodarcze oraz monitoring procesu legislacyjnego.  Niemniej jest to tylko formułka, ponieważ działalność Fundacji jest podzielona na następujące segmenty:

1. Proces legislacyjny

Monitorowanie krajowego i unijnego procesu legislacyjnego, a także organizowanie spotkań i publikowanie analiz pogłębiających wiedzę w tym obszarze.

• Orzecznictwo

Śledzenie i analizowanie najważniejszych orzeczeń sądów i trybunałów krajowych, ponadnarodowych oraz międzynarodowych. Dokonywanie kompleksowej analizy ich wpływu na funkcjonowanie i kształt polskiego systemu prawnego.

• Doktryna

Współpraca z czołowymi polskimi prawnikami, w zakresie działalności wydawniczej oraz organizacji spotkań i konferencji.

• Prawo i ekonomia

Obserwacja światowych trendów gospodarczych, a także analiza wzajemnego wpływu prawa na gospodarkę i gospodarki na prawo.

• Edukacja

Przykładanie dużej wagi do rozwoju, poszerzania wiedzy i aktywizacji studentów prawa, mając na uwadze fakt że w przyszłości wielu z nich będzie kształtować porządek prawny na wielu poziomach: orzecznictwa, doktryny,  egzekutywy.

• Działania na rzecz społeczeństwa w duchu dobra wspólnego

Centrum Pomocy Prawnej zapewnia dostęp do bezpłatnej pomocy prawnej świadczonej przez wolontariusz w ramach: Centrum Pomocy Prawnej i Ochrony Praw Człowieka.

Szczególnie ciekawym projektem realizowanym w Centrum Analiz Legislacyjnych i Gospodarczych wydaje się działalność praktykowana w ramach ostatniego segmentu. To właśnie w celu działania na rzecz społeczeństwa w duchu dobra wspólnego funkcjonuje Centrum Pomocy Prawnej i Ochrony Praw Człowieka. W ramach tego programu studenci udzielają pomocy osobom niezamożnym, których nie stać na skorzystanie z odpłatnej pomocy prawnej. W związku z tym jakakolwiek odpowiedzialność studentów jest wyłączona, z wyjątkiem wypadków wyrządzenia szkody z winy umyślnej. Oczywiście pomoc prawna ma charakter wyłącznie konsultacyjny – polega na wyjaśnieniu wszystkich wątpliwości i okoliczności sprawy, jak również na wskazaniu możliwych dróg postępowania w sprawie oraz ewentualnym sporządzeniu pisma procesowego lub innego dokumentu. Mimo to warto docenić, że Fundacja stara się pomóc potrzebującym jednocześnie aktywizując studentów, którzy mogą w ten sposób zebrać swe pierwsze zawodowe szlify.

Poza tym Fundacja pracuje nad realizacją ciekawego projektu, którego robocza nazwa brzmi „Model współpracy samorząd terytorialny – organizacje pozarządowe”. Jego celem jest zebranie polskich i międzynarodowych doświadczeń w funkcjonowaniu społeczeństwa obywatelskiego i w efekcie przygotowanie raportu proponującego nowy model współpracy pomiędzy samorządem terytorialnym a organizacjami pozarządowymi i stworzenie platformy do dialogu pomiędzy trzecim sektorem a decydentami.

Istotnym elementem działalności CALG są także publikacje. Nie posiadają one charakteru stricte naukowego. Można tu wymienić m.in.: Miasta w Polsce – wyzwania XXI wieku autorstwa Aleksandry Sheybal, DS512 Russia — Measures Concerning Traffic in Transit, Report of the Panel Comment autorstwa Anatola Jaśkowca, i Battle of the forms autorstwa  Emilii Michałuszko. Jednak największym dziełem, którym może pochwalić się CALG jest „Rekomendacja w sprawie zmian w przepisach dotyczących wykorzystania kształcenia akademickiego metod i technik kształcenia na odległość”.

Dokument przygotował zespół nauczycieli akademickich Wydziału Prawa i Administracji UKSW posiadających wiedzę i doświadczenie w prowadzeniu omawianej specyfiki kształcenia: prof. dr hab. Marek Michalski, Dziekan Wydziału Prawa i Administracji, dr hab. Artur Kotowski, prof. UKSW oraz dr Aleksandra Syryt. Rekomendacja wskazuje proponowane kierunki ewentualnych zmian w ramach przedmiotu regulacji szeroko pojętego Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce, ograniczonego do specyfiki kształcenia na odległość. Dokument podzielony jest na dwie części: 1] uwagi wprowadzające w zakresie bieżących regulacji dotyczących kształcenia na odległość oraz obserwowanych trudności i wyzwań wynikłych z prowadzenia zajęć na studiach z wykorzystaniem technik i metod kształcenia na odległość w stanie epidemii SARS – Cov 2] proponowane kierunki zmian w przepisach dotyczących szkolnictwa wyższego poprzez poszerzenie formuły kształcenia na odległość.

Centrum Analiz Legislacyjnych i Gospodarczych jest podmiotem tworzonym przez młode osoby, który dopiero od niedawna funkcjonuje w przestrzeni polskich organizacji pozarządowych. Fundacja rozpoczęła działalność z „wysokiego C”. Pandemia miała pokrzyżować jej plany, lecz członkowie Fundacji znaleźli na to sposób organizując webinary z specjalistami z różnych dziedzin nauki i nie tylko. Funkcjonowanie CALG może być przykładem dla młodzieżowych organizacji, które chcą wywierać istotny wpływ na życie publiczne w Polsce. Przykład z niej mogą brać inne organizacje, które posiadają podobne aspiracje.

Tomasz Bojanowski

fot. wpolsce.pl/youtube/dr Katarzyna Julia Kowalska, UW, ekspert Centrum Analiz Legislacyjnych i Gospodarczych